Kadınların Jinekolojik Kanserler Farkındalık Durumları Ve Etkileyen Faktörler
Araştırma Makalesi
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.13149326Anahtar Kelimeler:
Jinekolojik Kanserler, Farkındalık, HemşirelikÖzet
Giriş: Jinekolojik kanserler kadınlarda sık görülen kanserler içinde yer almaktadır.
Amaç: Çalışmanın amacı kadınların jinekolojik kanserler farkındalık durumlarını ve etkileyen faktörleri belirlemektir.
Yöntem: Çalışma tanımlayıcı tiptedir. Şanlıurfa’da bir aile sağlığı merkezi bölgesi’nde yapılmıştır. Nisan 2020 - Şubat 2021 tarihleri arasında veriler toplanmıştır. Örneklem 221 kadından oluşmaktadır. Verilerin tanıtıcı bilgi formu, jinekolojik kanserler farkındalık ölçeği ile toplanmıştır. Çalışmada verileri analiz etmek için bağımsız gruplarda t testi, Mann Whitney U testi ve Kruskal Wallis analizi kullanılmıştır. Çalışmayı yapmak için gerekli izinler alınmıştır.
Bulgular: Kadınların %42.5’inin okuryazar olmadığı, %54.8’inin düşük ekonomik duruma sahip olduğu, %69.7’sinin çekirdek aileye sahip olduğu saptanmıştır. Sağlığı algılama durumunu iyi olarak ifade edenlerin oranı %52’dir. Kadınların %49.8’inin jinekolojik kanserleri daha önce duymadığı, %93.2’sinin bu konuda daha önce eğitim almadığı saptanmıştır. Jinekolojik Kanserler Farkındalık Ölçeği puan ortalaması 144.9 ± 22.93 bulunmuştur. Kadınların gelir durumunun, sağlığı algılama, jinekolojik kanserler hakkında daha önce eğitim alma, jinekolojik kanserleri daha önce duyma durumlarının jinekolojik kanserler farkındalığını etkilediği saptanmıştır (p<0.05).
Sonuç: Sonuç olarak kadınların jinekolojik kanserler farkındalık düzeylerinin düşük olduğu ve birçok faktörden etkilendiği görülmektedir. Kadınların jinekolojik kanserler farkındalık düzeylerinin yükseltilmesi ve davranış değişimlerinin oluşturulması için girişimsel hemşirelik çalışmaları yapılmalıdır.
Referanslar
Bray F, Ferlay J, Soerjomataram I, Siegel RL, Torre LA, Jemal A. Global Cancer Statistics 2018: GLOBOCAN estimates of ıncidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. Ca Cancer J Clın. 2018;68:394–424.
Uçar T, Bekar M. Türkiye’de ve dünyada jinekolojik kanserler. Türk Jinekolojik Onkoloji Dergisi. 2010;13(3):55-60.
World Health Organisation (WHO). Incidence, mortality and prevalence by cancer site [homepage on the internet]. [Accessed: 11 Ocak 2021]. Available from: https://gco.iarc.fr/today/data/factsheets/ populations/900-world-fact-sheets.pdf
TC. Sağlık Bakanlığı, Sağlık İstatistikleri Yıllığı, 2022, https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/48054/0/siy202205042024pdf.pdf sayfa: 46
Alp Dal N, Akkuzu G, Çetinkaya Şen Y. Ufuk Üniversitesi kadın çalışanlarının jinekolojik kanser farkındalığının incelenmesi. Ebelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020;3(2):91-99.
Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. Kanser Taramaları. [Erişim tarihi: 25 Kasım 2019]. Available from: https://hsgm.saglik.gov. tr/tr/kanser-taramalari
Smith RA, Cokkinides V, Eyre HJ. American Cancer Society guidelines for the early detection of cancer. CA Cancer J Clin. 2006;56(1):49–50. doi: 10.3322/canjclin.52.1.8.
Kanbur A, Çapık C. Servikal kanserden korunma, erken tanı-tarama yöntemleri ve ebe/hemşirenin rolü. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Dergisi. 2011;61-72.
Eroğlu K, Koç G. Jinekolojik kanser kontrolü ve hemşirelik. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2014:77–90.
Cooper CP, Polonec L, Stewart SL, Gelb CA. Gy naecologic cancer symptom awareness, concern and care seeking among us women: A Multisite qualitative study. Family Practice. 2013;30(1):96–104.
Novinson D, Puckett M, Townsend J, Reichhardt M, Tareg A, Palemar J, Wichilib R, Stewart SL. Increasing awareness of gynecologic cancer risks and symptoms among asian, native hawaiian and pacific ıslander women in the US-Associated Pacific Island Jurisdictions. Asian Pac J Cancer Prev. 2017;18(8):2127-2133.
Cooper CP, Gelp CA, Rodriguez J, Hawkins NA. Promoting gynecologic cancer awareness at a critical juncture—where women and providers meet. Journal of Cancer Education. 2014;29(2):247–251.
Boxell EM. Increasing awareness of gynecological cancer symptoms and reducing barriers to medical help seeking: does health literacy play a role? Journal of Health Communication. 2014;17: 265–279.
Gözüyeşil E, Arıöz Düzgün A, Taş F. Evaluation of gynecological cancer awareness of women’s applying for a family health center. TJFMPC. 2020;14(2):177-185. doi: 10.21763/tjfmpc.730022
Kaya Şenol D, Polat F, Doğan M. Jinekolojik kanser farkındalığı: üreme çağı ve postmenopozal dönem kadınlar. TJFMPC. 2021;15(1):56-62. doi: 10.21763/tjfmpc.805231
Öztürk R, Bakir S, Kazankaya F, Paker S, Ertem G. Awareness about gynecologic cancers and related factors among healthy women: a cross-sectional study. Social Work in Public Health. 2021;36(7-8):847- 856. doi:10.1080/19371918.2021.1965936
Atlas B, Güneri SE. Kadınların jinekolojik kanserlerle ilgili farkındalığı ve farkındalığı etkileyen faktörler. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2022; 7(1):77-85
Alp-Dal N, Ertem G. Jinekolojik kanserler farkındalık ölçeği geliştirme çalışması, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2017;6(5);2351-2367.
Tuncer SK, Karakurt P. Kadınların jinekolojik kanserler ile ilgili farkındalık düzeyinin artmasında sağlık okuryazarlığının etkisi üzerine bir araştırma. Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi. 2023;13(1):196-206.
Öztaş HG., Toker E., Kamalak H. The Effect of women’s health perceptions on their avareness of gynecological cancer a cross-sectional study. TJFPMC. 2023;17(2): 210-219.
Şahin D, Sayın NC. Knowledge, attı̇tude and behavior about gynecologı̇c cancers in women admı̇tted to and healthcare staff working at the state hospital in Kırklareli. Indian Journal of Applied Research. 2015; 5(3):294-297.
Evans REC, Morris M, Sekhon M, Buszewicz M, Walter FM, Waller J et al. Increasing awareness of gynaecological cancer symptoms: A GP perspective. British Journal of General Practice. 2014; 372-380.
Karadağ G, Güngörmüş Z, Sürücü R, Savaş E ve Biçer F. Awareness and Practices for Breast and Cervical Cancer among Turkish Women. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention. 2014; 15:1093-1098.
Kıyak S, Burucu R. Üniversite öğrencilerinin jinekolojik kanser farkındalıkları ve ilişkili faktörler. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2022;31(3):172-182.
Aydoğdu SGM, Özsoy Ü. Serviks kanseri ve HPV. Androloji Bülteni. 2018;20:25–29. https://doi.org/10.24898/tandro.2018.62533
Değer MS, Zoroğlu G. Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranlarda sağlık okuryazarlığı ile kanser bilgi yükü ilişkisi. Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi. 2021;26(1):108-117. doi: 10.21673/anadoluklin.760739
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2024 Europeanatolia Health Sciences Journal
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
